Archive

---

Med. Pr. 2000;51(2)

Assessment of the hearing system in workers chronically exposed to carbon disulfide and noise"

Ocena stanu słuchu u pracowników narażonych na przewlekłe działanie dwusiarczku węgla i hałasu

S. Kowalska, W. Sułkowski, H. Sińczuk-Walczak

Abstract

Z badań epidemiologicznych przeprowadzonych w Polsce w latach 1984-1993 wynika, że dwusiarczek węgla (CS2) jest jednym z głównych zawodowych chemicznych zagrożeń zdrowia populacji pracującej. Natomiast spośród czynników fizycznych takim powszechnym zagrożeniem jest hałas. W warunkach produkcji przemysłowej dość często mamy do czynienie z łącznym działaniem dwóch lub więcej czynników stwarzających istotne ryzyko biologiczne dla człowieka takich jak np. CS2, hałas, a skutki zdrowotne takiego narażenia nie zostały dokładnie poznane i zbadane. Celem pracy była ocena zmian w narządzie słuchu u osób narażonych na toksyczne działanie CS2, które przyjęto uważać za charakterystyczne dla całokształtu obrazu klinicznego przewlekłego zatrucia tym rozpuszczalnikiem w przypadku, gdy osoby te zatrudnione były na stanowiskach, gdzie występowało również narażenie na hałas o poziomach przekraczających NDS. Badaniami objęto 80 pracowników przędzalni włókna wiskozowego w wieku 44-65 lat (średnia wieku 44,9 ą 5,1) i okresie zatrudnienia 30,2 ą 5,4 lat, u których w warunkach obserwacji klinicznej stwierdzono przewlekłe zatrucie CS2 oraz grupę 40 osób (średnia wieku 56,8) narażonych na CS2 bez objawów podmiotowych i przedmiotowych wskazujących na przewlekłe zatrucie tym rozpuszczalnikiem. Obie badane grupy zbliżone wiekiem i stażem pracy narażone były na zmieniające się w czasie stężenia CS2 od 10 do 35 mg/m3 (średnio 25,8 mg/m3), oraz hałas ciągły o natężeniu 88-92 db(A) przez okres 6 godz. na zmianę roboczą. Grupę kontrolną 40 osób (średnia wieku 52,0 ą 5,3) bez kontaktu z CS2 i innymi substancjami chemicznymi, przebywających w środowisku akustycznym o podobnym stopniu narażenia na hałas (86-93 dB(A)) stanowili pracownicy Zakładu Przemysłu Bawełnianego w Łodzi. Przeprowadzone badania audiologiczne i elektronystagmograficzne wykazały u 97,5% badanych, z rozpoznanym przewlekłym zatruciem CS2, obustronne odbiorcze uszkodzenie słuczu o lokalizacji pozaślimakowej z towarzyszącym zespołem objawów przedsionkowych wskazujących na ośrodkowe uszkodzenie układu równowagi. W grupie osób bez objawów klinicznych przewlekłego zatrucia CS2 stwierdzono różnego stopnia odbiorcze uszkodzenie słuchu, w tym u 45% o lokalizacji pozaślimakowej, u 32,5% o lokalizacji ślimakowej, natomiast u 22,5% badanych słuch był prawidłowy. W grupie kontrolnej osób narażonych na hałas bez kontaktu z CS2 uszkodzenie słuchu miało charakter odbiorczy o lokalizacji ślimakowej typowy dla przewlekłego urazu akustycznego, bez współistniejących zaburzeńprzedsionkowych. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że w przypadku ustalonego rozpoznania przewlekłego zatrucia CS2 u osób narażonych na hałas uszkodzenie słuchu i zaburzenia przedsionkowe u większości osób mają charakter zmian ośrodkowych, co sugeruje dominujący wpływ toksycznego działania CS2 na układ słuchowy. Natomiast u części osób narażonych zarówno na CS2 jak i hałas uszkodzenie słuchu umiejscowione jest w ślimaku tak jak to ma miejsce w urazie akustycznym, co prawdopodobnie uzależnione jest od osobniczej wrażliwości na szkodliwe oddziaływanie każdego z tych czynników.