Archive

---

Med. Pr. 2001;52(6)

New sources of occupational exposure in modified or new technological processes

Nowe źródła narażenia zawodowego, występujące w modyfikowanych lub nowych procesach technologicznych

P. Kostrzewski

Abstract

W wielu gałęziach przemysłu stosowane są mieszaniny rozpuszczalników organicznych, których skład ulega częstym zmianom. Z jednej strony eliminowane są rozpuszczalniki stanowiące zagrożenie w środowisku pracy, natomiast z drugiej strony wprowadzane są nowe technologie wytwarzania. W przemyśle obuwniczym, meblowym i w lakiernictwie stosowane są kleje, lakiery, bejce zawierające związki bardzo często nie rozpoznane z punktu widzenia toksyczności związku i jego wpływu na organizm.
Celem badań było zidentyfikowanie nowych źródeł narażenia zawodowego. Badania przeprowadzono w zakładach w wybranych przemysłach pobierając próby klejów, lakierów i bejc do szklanych naczynek o objętości 10 ml. Zakapslowane naczynka przechowywano w temperaturze +2 do +8°C do chwili przeprowadzenia analizy. Po inkubacji naczynka (T = 24°C; t = 1 h) strzykawką gazoszczelną pobierano 100 ľl fazy nadpowierzchniowej. Identyfikacji rozpuszczalników organicznych dokonano metodą chromatografii gazowej z zastosowaniem detektora spektrometrii masowej (GC/MSD).
W klejach, lakierach i bejcach stwierdzono obecność związków organicznych z następujących klas: alkany, cykloalkany, alkohole, ketony, estry i węglowodory aromatyczne oraz ich liczne alkilowe pochodne. Przeprowadzone badania potwierdziły obecność w klejach, lakierach i bejcach związków o mało rozpoznanej lub w ogóle nieznanej toksyczności, o nie ustalonych procesach z zakresu toksykokinetyki oraz nie sprecyzowanych wartościach normatywów higienicznych dla wielu z nich.

Key words

occupational exposure, technological processes, mixtures of organic solvents