Archive

---

Med. Pr. 2001;52(6)

Occupational exposure to gases emitted in mild and stainless steel welding

Narażenie zawodowe na gazy wydzielające się w procesach spawania stali nisko- i wysokostopowych

W. Matczak, J. Gromiec

Abstract

Celem pracy była ocena narażenia spawaczy na gazy (NO_x, NO₂, CO, CO₂, O₃)oraz dobór optymalnych metod ich oznaczania. Badaniami objęto pracowników stoczni i zakładów metalowych, wykonujących spawanie i cięcie stali nisko i wysokostopowych, przy użyciu różnych metod (ręczne spawanie elektrodą otuloną, spawanie w osłonie gazów ochronnych, cięcie palnikiem, plazmą, laserem i zgrzewanie). Na stanowiskach pracy spawaczy przeprowadzono indywidualne i stacjonarne pomiary stężeń gazów dla oceny średnich ważonych stężeń gazów (NDS) i stężeń chwilowych (NDSCh). Do oznaczania tlenków azotu zastosowano metody manualne: spektrofotometryczną z aspiracyjnym pobieraniem próbek do pochłaniaczy ciekłych i stałych oraz chromatografii jonowej z dyfuzyjnym pochłanianiem próbek do pochłaniaczy stałych. Do oznaczania wszystkich gazów zastosowano metody automatyczne: wykrywacze rurkowe aspiracyjne i dyfuzyjne oraz analizatory - optyczny i elektrochemiczny. Oznaczone stężenia gazówna ocenianych stanowiskach pracy były w zasadzie bezpieczne dla zdrowia spawaczy, nie przekraczały odpowiednich wartości NDS, jednakże sporadycznie przekraczone były wartości NDSCh ozonu i tlenków azotu. Udział NO₂: NO_x wynosił średnio 1 : 4. Optymalna metoda oznaczania tlenków azotu (zgodnie z obowiązującym normatywem higienicznym) powinna umożliwiać oznaczanie NO_x bezpośrednio lub pośrednio przez równoczesny pomiar NO i NO₂. Do oznaczania niskich stężeń NO_x na stanowiskach pracy spawaczy potwierdzono przydatność spektrofotometrycznej metody z pochłanianiem do płuczek.

Key words

exposure assessment, welding gases, review of analytical methods, nitrogen oxides, ozone, carbon oxides