Archive

---

Med. Pr. 2002;53(5)

Dust exposure in a pottery plant assessed using GRIMM dust monitor

Ocena stężeń pyłu na stanowiskach pracy w zakładzie porcelany z zastosowaniem pyłomierza laserowego GRIMM

Helena Wośniak, Grażyna Stroszejn-Mrowca, Natalia Kita

Abstract

W jednym z zakładów porcelany stołowej, w którym pylice płuc były jedyną stwierdzoną chorobą zawodową (16 przypadków w okresie 1984-1997), wykonano za pomocą pyłomierza laserowego GRIMM pomiary stężeń pyłu frakcji wdychalnej, torakalnej i respirabilnej na typowych stanowiskach pracy. Najwyższe stężenia wszystkich frakcji pyłu stwierdzono na stanowisku zestawiacza mas ceramicznych (szlamownia); stężenia średnie kształtowały się następująco: pył wdychalny - 7231,8 ľg/m³, frakcja torakalna - 4834,9 ľg/m³, frakcja respirabilna - 1402,2 ľg/m³.
Wysokie stężenia wszystkich frakcji pyłu stwierdzono także na stanowisku robotnika transportu międzywydziałowego, usuwającego odpady masy ceramicznej z formowni i odlewni. Wśród pracowników szlamowni (zatrudnionych około 20 osób) stwierdzono w analizowanym okresie najwięcej - 7 przypadków pylicy płuc, a wśród pracowników transportu międzywydziałowego - 4 przypadki (zatrudnionych 4 osoby). Na pozostałych stanowiskach (w odlewni, formowni, palarni) stężenia pyłu kształtowały się następująco: wdychalny od 1175 ľg/m³ do 3232 ľg/m³, torakalny od 726 do 2001 ľg/m³, a respirabilny od 146 do 549 ľg/m³. Zawartość wolnej krystalicznej krzemionki (SiO₂) w pyle pobranym z powietrza wynosiła od 3% (palarnia) do około 50% (szlamownia) głównie w postaci kwarcu, krystobalit stwierdzono w pyle pobranym w palarni. Główną frakcję pyłu wdychalnego stanowiła frakcja tchawiczo-oskrzelowa od 43,1 do 48,2%, frakcja ekstratorakalna wynosiła od 32,8 do 42,3% a frakcja respirabilna od 11,8 do 21,6%. Na stanowisku zestawiacza mas ceramicznych i robotnika transportu międzywydziałowego na podstawie zapisu graficznego stężenia wyodrębniono czynności związane z największą emisją pyłu i były to: zasyp młynów na stanowisku zestawiacza mas ceramicznych, przeładunek odpadów masy ceramicznej - na stanowisku robotnika transportowego.

Key words

dust exposure, inhalable, thoracic and respirable dust concentration, pottery plant, GRIMM dust monitor, graphic record of dust concentration