Archive

---

Med. Pr. 2003;54(1):9-15

SICKNESS ABSENCE AMONG WORKERS EMPLOYED IN A RESTRUCTURED ENTERPRISE

ABSENCJA CHOROBOWA W PRZEDSIĘBIORSTWIE PO RESTRUKTURYZACJI

Zuzanna Szubert, Wojciech Sobala

Abstract

Przekształcenia własnościowe i restrukturyzacyjne w naszym kraju, jak również sytuacja na rynku pracy nie pozostają bez wpływu na wskaźniki obrazujące sytuację zdrowotną pracowników, w tym również na czasową niezdolność do pracy poprzedzającą orzeczenieo przejściu na rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Celem analizy jest określenie zmian w wielkości i przyczynach absencji chorobowej pracowników w okresie po przeprowadzonej restrukturyzacji w przedsiębiorstwie. Badanie przeprowadzono w jednym z wielkich zakładów pracy przemysłu środków transportu w okresie jego transformacji gospodarczej (1989-1994), którym objęto 8588 pracowników oraz w okresie po restrukturyzacji (1997-1999), którym objęto 2702 pracowników.
W okresie po restrukturyzacji załoga zakładu została odmłodzona - udział pracowników powyżej 50 roku życia zmniejszył się prawie o połowę. Analizę oparto na wskaźniku absencji chorobowej obliczonym jako stosunek liczby dni niezdolności do pracy w danym okresie do liczby osobodni w tym okresie.
W badanym zakładzie pracy absencja chorobowa ogółem w latach 1997-1999 zmniejszyła się w stosunku do lat 1989-1994 średnio o 33% wśród kobiet i o 25% wśród mężczyzn. Wzrost absencji odnotowano jednak w następujących schorzeniach: zaburzenia psychiczne (3-krotny wzrost absencji mężczyzn), choroby układu mięśniowo-kostnego (wzrost o 54% absencji mężczyzn i o 43% absencji kobiet), zaburzenia wydzielania wewnętrznego (wzrost 3-krotny absencji kobiet). W okresie po restrukturyzacji wystąpiły znaczne zmiany w strukturze absencji według przyczyn chorobowych. I tak, znacznie zmniejszył się udział chorób układu oddechowego i układu krążenia w absencji chorobowej mężczyzn i kobiet, a blisko 3-krotnie zmniejszył się udział powikłań ciąży, porodu ipołogu w absencji kobiet. Ponadto wystąpił ponad 2-krotny wzrost udziału chorób układu kostno-mięśniowego w absencji mężczyzn i kobiet oraz wzrost odsetka absencji z powodu zaburzeń psychicznych - u mężczyzn z 3%%do 12%,u kobiet z 4%do 7%.
Zaobserwowane zmiany w absencji chorobowej wynikają głównie ze zmian w wielkości i strukturze zatrudnienia w restrukturyzowanym przedsiębiorstwie i związanych z nimi zmian organizacyjnych wywołujących sytuacje stresowe wśród pracowników, nasilające się szczególnie wobec zagrożenia bezrobociem.

Key words

sickness absence, economic transition