Archive

---

Med. Pr. 2003;54(1)

HEALTH EFFECTS OF OCCUPATIONAL EXPOSURE AMONG SHOE WORKERS.A REVIEW

SKUTKI ZDROWOTNE EKSPOZYCJI NA CZYNNIKI SZKODLIWE PRACOWNIKÓW PRODUKCJI I NAPRAWY OBUWIA

Irena Szadkowska-Stańczyk, Helena Wośniak, Grażyna Stroszejn-Mrowca

Abstract

Z badań epidemiologicznych przeprowadzonych na świecie wynika, że zatrudnienie w zakładach produkcji i naprawy obuwia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nowotworów zwłaszcza nosa i zatok przynosowych, co związane jest, zdaniem większości autorów, z ekspozycją na pył skóry wyprawionej. Wiadomo również, iż cząstki pyłu skóry, zawierają różne substancje chemiczne naniesione w procesie garbowania i wykończenia skóry (sole chromu, ekstrakty barwników roślinnych, oleje mineralne). Niektóre z tych związków mają działanie rakotwórcze.
W prezentowanej pracy dokonano przeglądu wyników badań epidemiologicznych, dotyczących skutków zdrowotnych narażenia na czynniki szkodliwe, występujące głównie przy produkcji i naprawie obuwia. Wskazują one na zwiększone ryzyko nowotworów nosa i zatok przynosowych w wyniku narażenia na pył skóry oraz nowotworów układu krwiotwórczego i limfatycznego w wyniku ekspozycji na rozpuszczalniki (głównie benzen). Spośród chorób nienowotworowych stwierdza się choroby układu kostno-mięśniowego, związane z czynnikami ergonomicznymi, kontaktowe zapalenie skóry, przewlekłe choroby układu oddechowego oraz uszkodzenie nerwów obwodowych u narażonych na rozpuszczalniki.

Key words

shoe production and repair, health effects, occupational exposure, epidemiological studies