Archive

---

Med. Pr. 2003;54(5)

INTERACTIONS BETWEEN NOISE AND OTOTOXIC AGENTS IN THE WORK ENVIRONMENT

INTERAKCJE MIĘDZY DZIAŁANIEM HAŁASU I CZYNNIKÓW OTOTOKSYCZNYCH W ŚRODOWISKU PRACY

Bartosz Bilski Z Katedry Profilaktyki Zdrowotnej Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Abstract

Znanych jest wiele substancji działających ototoksycznie w warunkach przemysłowych. Czynniki ototoksyczne wchodzić mogą w szereg interakcji z hałasem - głównym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój zawodowego uszkodzenia słuchu. Złożoność tych zależnościpowoduje, że łatwiejsze do oceny interakcji wydają się kontrolowane badania na zwierzętach. Jednakże wyniki badań doświadczalnych dotyczą wysokich poziomów narażenia. Takie poziomy ekspozycji w warunkach przemysłowych są rzadko spotykane. Dane umożliwiające szacowanie ryzyka uszkodzenia słuchu przy narażeniu przemysłowym są ograniczone. Do chwili obecnej podjęto prace nad analizą skutków łącznego działania hałasu i niektórych substancji z grupy rozpuszczalników organicznych, tlenku węgla oraz metali ciężkich. Wśród substancji z grupy rozpuszczalników organicznych wykazano działanie synergistyczne hałasu i dwusiarczku węgla oraz hałasu z toluenem na poziomie ślimaka. Interakcje na wyższych poziomach drogi słuchowej między tymi substancjami a hałasem mają prawdopodobnie charakter addycyjny. W przypadku tlenku węgla dopiero przy wysokich stężeniach tej substancji mogą pojawiać się efekty synergistycznego działania z hałasem. Uważa się, że mechanizm interakcji między tlenkiem węgla a hałasem jest zależnyod działania hipoksyjnego tego pierwszego. Zmniejszenie dostępności tlenu pogłębia zaburzenia metaboliczne powodowane przez hałas.
Należy jednak dodać, że charakter interakcji może być dość złożony, gdyż tlenek węgla (odmiennie niż hałas) powoduje również uszkodzenia pozaślimakowe. W przypadku łącznego narażenia na metale ciężkie i hałas (o poziomie 68-72 dB) stwierdzono w badaniach doświadczalnych pojawienie się efektów kardiotoksycznych, których nie obserwowano przy narażeniu izolowanym na te czynniki. Fakt ten może świadczyć o potencjalnie szerszym zakresie możliwych interakcji między czynnikami toksycznymi i hałasem niż tylko w odniesieniu do narządu słuchu. W dalszych badaniach konieczna jest analiza, w jakim zakresie winno być uwzględnione działanie czynników ototoksycznych w ocenie ryzyka ubytku słuchu w warunkach przemysłowych. Uwzględnienie wpływu tych substancji w miejscu pracy wymagałoby rozważenia weryfikacji zasad profilaktyki medycznej oraz normatywów higienicznych narażenia na hałas.

Key words

ototoxicity, noise, interactions, hearing loss