Wstęp. Procesy rafinacji metali polegają na usuwaniu zanieczyszczeń znajdujących się w metalach produkowanych na skalę przemysłową. Pracownicy są tam przede wszystkim narażeni na metale (Cd, Pb, Cu i in.) i metaloidy (As, Se) oraz ich związki. Poza metalami w procesach rafinacji metali ciężkich zagrożenie stanowią pyły (od 2 do 50% SiO₂) i kwas siarkowy. Materiał i metody. Przedstawiono wyniki pomiarów stężeń szkodliwych czynników chemicznych w powietrzu na stanowiskach rafinacji metali ciężkich w 2 polskich zakładach. Badaniami objęto kilkudziesięciu pracowników zatrudnionych przy produkcji: miedzi, ołowiu, siarczanu niklu, cynku, kadmu i srebra. Cd, Ni, Se, Cu, Pb, Ag, As i Sb oznaczano metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA) z kuwetą grafitową, natomiast Fe, ZnO (jako Zn), MgO (jako Mg) i CaO (jako Ca) - metodą ASA z płomieniem powietrze-acetylen a kwas siarkowy metodą podaną w PN-91/Z-04056/02. Wyniki. W obu zakładach stwierdzono duże stężenia ołowiu (na niektórych stanowiskach znacznie wyższe od wartości NDS), stężenia arsenu - od bardzo małych we wszystkich procesach w jednym z zakładów do wyższych od wartości NDS na niektórych stanowiskach w drugim. Ilości pozostałych pierwiastków są z reguły małe (ułamki NDS). Nie stwierdza się praktycznie w ogóle obecności antymonu i tlenku magnezu. Wnioski. Wyniki przeprowadzonych pomiarów wskazują na zróżnicowane zagrożenie metalami i metaloidami na objętych badaniami stanowiskach. W dalszych badaniach można zrezygnować z oznaczania Sb i MgO. Ołów należy oznaczać na wszystkich stanowiskach, pozostałe czynniki można oznaczać tam gdzie występują w ilościach wyższych od oznaczalności odpowiedniej metody.