Archive

---

Med. Pr. 2005;56(2)

Occupational cancers in Poland, 1995ś2003

Nowotwory pochodzenia zawodowego w Polsce w latach 1995ś2003

Urszula Wilczyńska, Neonila Szeszenia-Dąbrowska Z Zakładu Epidemiologii środowiskowej Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi

Abstract

Wstęp. Celem niniejszej pracy jest prezentacja aktualnych danych o występowaniu raka zawodowego w Polsce. Materiał i metody. Podstawą opracowania były informacje zawarte w kartach stwierdzenia choroby zawodowej, które wpłynęły do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi w latach 1995ś2003. W okresie tym odnotowano 1124 przypadki nowotworów złośliwych. Wyniki. Nowotwór pochodzenia zawodowego orzekany był średnio biorąc u 125 osób rocznie. Udział nowotworów wśród ogółu chorób zawodowych wynosił 1,4%. W poszczególnych latach wahał się od 1,1% do 2,1% i wykazywał tendencję rosnącą. Najczęstszymi umiejscowieniami były: płuco (51,6%), krtań (18,9%), opłucna (7,6%), pęcherz moczowy (6,0%), tkanka limfatyczna i krwiotwórcza (3,9%), skóra (3,7%). Jako czynnik przyczynowy co trzeciego nowotworu zawodowego podawany był azbest (32,8% zgłoszonych przypadków). Po 10,8% nowotworów przypisano narażeniu w miejscu pracy na wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne i na promieniowanie jonizujące. Zestawienie umiejscowień nowotworów i ich czynników sprawczych pokazało, że azbestowi przypisano 38,9% raków płuca, 25,6% raków krtani i wszystkie międzybłoniaki opłucnej. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne były odpowiedzialne za 15,4 % raków płuca, 10,6% raków krtani, 12,8% raków skóry i 11,4% nowotworów tkanki limfatycznej i krwiotwórczej, natomiast promieniowanie jonizujące za 12,8% raków płuca, 23,1% raków skóry i 22,7% nowotworów tkanki limfatycznej i krwiotwórczej. Wśród osób z rozpoznanym nowotworem zawodowym większość (90,5%) stanowili mężczyśni. Najczęstszym nowotworem był u mężczyzn rak płuca (52,7%), a następnie rak krtani (20,1%). Wśród kobiet także największy był udział raka płuca (41,1%), ale na drugim miejscu był międzybłoniak opłucnej (21,5%). Wnioski. Udział nowotworów złośliwych w ogólnej liczbie chorób zawodowych wykazuje tendencję rosnącą. Ze względu na długi okres latencji tej patologii, odnotowywane przypadki są efektem ekspozycji w odległej przeszłości.

Key words

occupational diseases, occupational cancer, causal factors, site