Archive

---

Med. Pr. 2005;56(2)

Occupational exposure to carcinogenic metals and metalloids in refining of heavy metals

Narażenie zawodowe na rakotwórcze metale i metaloidy w procesach rafinacji metali ciężkich

Ewa Gawęda Z Zakładu Zagrożeń Chemicznych i Pyłowych Centralnego Instytut Ochrony Pracy Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie

Abstract

Wstęp. Przedstawiono wyniki pomiarów stężeń w powietrzu rakotwórczych metali (kadm, nikiel) oraz metaloidów (arsen) i ich związków na stanowiskach pracy w procesach rafinacji metali ciężkich. Materiał i metoda. Badania przeprowadzono w 2 dużych polskich zakładach przemysłowych (huta miedzi - Zakład I i huta metali nieżelaznych - Zakład II), na kilkudziesięciu stanowiskach pracy przy rafinacji: miedzi, cynku, kadmu, ołowiu, srebra oraz produkcji siarczanu Ni(I) i selenu. Badane pierwiastkioznaczano metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z kuwetą grafitową. Próbki powietrza pobierano zgodnie z zasadami dozymetrii indywidualnej. Wyniki. Obecność arsenu stwierdzono w powietrzu na większości z objętych badaniami stanowisk pracy w obu zakładach. W Zakładzie I narażenie na arsen było zróżnicowane, od bardzo małego w procesie elektrorafinacji miedzi do wyższego od wartości NDS w procesach rafinacji miedzi i od 0,5 wartości NDS przy produkcji srebra. W Zakładzie II oznaczone stężeniaarsenu były mniejsze, nie mniej jednak średnie wartości współczynnika narażenia zawodowego były na ogół wyższe od 0,1 wartości NDS. Narażenie na kadm występuje jedynie w Zakładzie II ś największe stwierdzono na stanowiskach pracy w procesie rafinacji ołowiu oraz w procesie rafinacji kadmu. Wskaśniki narażenia zawodowego Cw nie przekraczały jednak wartości NDS dla kadmu. Obecność niklu stwierdzono jedynie na stanowiskach pracy przy produkcji NiSO4 ś oznaczone stężenia były jednak bardzo małe (ułamki wartości NDS). Wnioski. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że celowe jest rutynowe wykonywanie pomiarów stężeń arsenu na wszystkich stanowiskach pracy w procesy produkcji metali ciężkich o wysokim stopniu czystości.

Key words

heavy metals, refining processes, carcinogenic metals and metalloids, occupational exposure