Archive

---

Med. Pr. 2005;56(3)

Exposure assesment to harmful agents in workplaces in sewage plant workers

Ocena narażenia pracowników oczyszczalni ścieków na czynniki szkodliwe występujące w miejscu pracy

Marcin Cyprowski1, Jadwiga Szarapińska-Kwaszewska2, Bożena Dudkiewicz2, Jan A. Krajewski1, Irena Szadkowska-Stańczyk1 1 Z Zakładu środowiskowych Zagrożeń Zdrowia Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi 2 Z Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Abstract

Wstęp. Celem pracy było określenie wielkości narażenia na czynniki biologiczne i chemiczne w oczyszczalni ścieków komunalnych. Materiał i metody. Pomiary przeprowadzono na porannej zmianie roboczej w okresie letnim i zimowym. W badaniach uczestniczyło 99 pracowników oczyszczalni ścieków, których podzielono na cztery podgrupy zawodowe: pracownicy mechanicznej oczyszczalni; biologicznej oczyszczalni; przerobu osadu ściekowego; utrzymania ruchu. Oceniono narażenie na H₂S, SO₂, Pb, Cd, Cr³⁺ i Cr⁶⁺, endotoksyny i (1→3)-ß-D glukany oraz drobnoustroje ze szczególnym uwzględnieniem pałeczek Gram-ujemnych. Wyniki. Stężenia pyłu i zawartych w nim metali ciężkich oraz stężenia gazów na wszystkich badanych stanowiskach pracy nie przekraczały NDS obowiązujących w Polsce. Stężenia endotoksyn oraz (1→3)- ß-D glukanów wykazywały dużą zmienność - endotoksyn w granicach od 0,08 do 223 ng/m³, natomiast glukanów od 0,00 do 163 ng/m³. Najwyższe stężenia endotoksyn oznaczono w okresie letnim u pracowników z podgrupy przerobu osadu ściekowego (wartość średnia = 37 ng/m³). Stężenia w okresie zimowym były blisko 10-krotnie niższe. Ponad 60% wszystkich uzyskanych wyników przekraczało proponowaną wartość referencyjną dla endotoksyn w powietrzu ś 10 ng/m³. Stężenia bakterii w powietrzu na terenie oczyszczalni były na niskich poziomach (10² cfu/m³) z wyjątkiem lagun osadowych oraz budynku zagęszczania osadów, gdzie przekroczyły one proponowaną wartość referencyjną dla bakterii mezofilnych ś 10⁵ cfu/m³. W próbach dominowały bakterie typowo śśrodowiskoweś (Pseudomonas, Burkholderia, Shewanella), a także paciorkowce z rodzaju Enterococcus oraz pałeczki jelitowe (rodzina Enterobacteriaceae) uznawane za wskaśniki higienicznej czystości powietrza. Wnioski. Badania wykazały, że stopień narażenia na czynniki biologiczne jest różny w zależnościod etapu procesu oczyszczania ścieków. Proces zagospodarowywania osadów ściekowych charakteryzował się najwyższą emisją bioaerozoli. Wszystkie oznaczone drobnoustroje należały do 2. grupy ryzyka zawodowego wg rozporządzenia Ministra Zdrowia.

Key words

sewage treatment plant, occupational exposure, bioaerosols, endotoxins, (1→ 3)-β-D glucans