Archive

---

Med. Pr. 2005;56(3)

Effect of metals, benzene, pesticides and ethylene oxide on the haematopoietic system

Wpływ narażenia na metale, benzen, pestycydy i tlenek etylenu na układ krwiotwórczy

Angelika Pyszel1, Tomasz Wróbel2, Andrzej Szuba1, Ryszard Andrzejak1 1 Z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego 2 Z Kliniki Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku Akademii Medycznej we Wrocławiu

Abstract

Układ krwiotwórczy, ze względu na intensywną proliferację komórkową, jest szczególnie wrażliwy na działanie substancji chemicznych. Toksyczny wpływ na układ krwiotwórczy wykazują: benzen, pestycydy (ditiokarbaminiany), tlenek etylenu oraz metale: rtęć, kadm, chrom, kobalt, ołów, aluminium. Ekspozycja na każdą z wymienionych substancji chemicznych może wystąpić w środowisku pracy, a z uwagi na zanieczyszczenie środowiska, narażenie na większość z nich występuje również w środowisku komunalnym. Ołów, aluminium, kadm, benzen wywołują niedokrwistość. Ekspozycja na benzen i jego metabolity skutkuje rozwinięciem zespołów mielodysplastycznych, białaczek, chłoniaków oraz aplazji szpiku. Tlenek etylenu wywołuje nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego, szczególnie chłoniaki nieziarnicze. Związki arsenu działają immunosupresyjnie. Rtęć i chrom wpływają na układ odpornościowy zarówno immunosupresyjnie, jak i wywołując reakcje autoimmunologiczne. Ditiokarbaminiany są podejrzewane o wywoływanie białaczki. Analiza patofizjologii poszczególnych substancji odkrywa uniwersalne mechanizmy toksyczności. Niniejsza praca omawia patomechanizm toksyczności wyżej wymienionych substancji względem układu krwiotwórczego, w aspekcie wywoływanych przez nie mutagenezy, apoptozy, mielotoksyczności, niedokrwistości, immunomodulacji, oraz osobniczej wrażliwości.

Key words

toxicity, mutagenesis, apoptosis, immunomodulation, individual sensitivity