Archive

---

Med. Pr. 2006;57(2):101-108

Prophylactic examinations of workers formerly employed in asbestos processing plants: Outcome of the Amiantus project in 2000ś2004

Badania profilaktyczne byłych pracowników zakładów przetwórstwa azbestu - wyniki realizacji programu Amiantus w latach 2000ś2004

Zuzanna Szubert1, Bożenna Stankiewicz-Choroszucha2, Magdalena Wrońska-Sobolewska3, Henryka Siewierska3, Maria Kosińska4, Wiktoria Borys, Jacek Jakubowski6 et al. 1 Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland 2 Ministry of Health, Warszawa, Poland 3Regional Occupational Medicine Centers, Płock, Poland 4 Regional Occupational Medicine Centers, Wrocław, Poland 5 Regional Occupational Medicine Centers, Kraków, Poland 6 Regional Occupational Medicine Centers, Łódź, Poland

Abstract

Wstęp. Badania profilaktyczne byłych pracowników zakładów przetwórstwa azbestu są realizowane w Polsce na mocy ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. W celu realizacji ustawy Ministerstwo Zdrowia wdrożyło program badań profilaktycznych "Amiantus" prowadzony przez 13 ośrodków medycyny pracy na terenie całego kraju i koordynowany przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Materiał i metody. Wszystkie ośrodki prowadzą badania według tych samych kryteriów (klinicznych, radiologicznych, spirometrycznych, histologicznych) rozpoznawania chorób azbestozależnych zgodnie z kryteriami Helsińskimi z 1997 r. Dla potrzeb programu opracowana została śKarta Badaniaś, która jest wypełniana przez lekarza podczas badania pacjenta i przesyłana do IMP w celu prowadzenia monitoringu skutków zdrowotnych w całej objętej badaniem populacji. Okresowe badanie lekarskie jest przeprowadzane nie rzadziej niż co 3 lata i obejmuje: badanie ogólnolekarskie, zdjęcie rtg klatki piersiowej, badanie spirometryczne spoczynkowe oraz badanie uzupełniające (np. gazometryczne spoczynkowe) lub inne badania diagnostyczne (np.tomografia komputerowa) - jeśli zachodzi taka potrzeba. Wyniki. Realizacja programu pozwoliła na zgromadzenie w bazie danych informacji o 5466 osobach, u których w latach 2000'2004 przeprowadzono 8763 badania profilaktyczne. Wśród zbadanych w ciągu 5 lat 728 (13%) osób miało stwierdzona chorobę zawodową. Ogółem u 790 osób rozpoznano pylicę azbestową, u 19 - raka płuca, u 12 - międzybłoniaka opłucnej. Zmiany radiologiczne opłucnowe stwierdzono u 1662 (30%) osób, zacienienia miąższu płucnego - u 2088 (38%). W stosunku do poprzedniego badania pogorszenie stwierdzono u 882 (16%) osób ogółem, w tym pogorszenie w obrazie radiologicznym płuc - u 512 (9%). Analiza wykazała najwyższe częstości występowania patologii azbestozależnych wśród pracowników zakładów azbestowo-cementowych. Zebrane dane potwierdziły również wzrastający trend częstości występowania pylicy azbestowej oraz zmian w obrazie radiologicznym płuc badanych osób wraz z wiekiem, stażem pracy i okresem latencji. Wnioski. Wprowadzenie programu badań profilaktycznych zwiększyło wykrywalność patologii związanych z narażeniem na włókna azbestu. Odnotowywany zwiększający się odsetek pogorszeń w radiogramach świadczy o postępujących procesach chorobowych w układzie oddechowym osób w przeszłości zawodowo narażonych na pył azbestu.

Key words

prophylactic examinations, asbestos processing workers, occupational exposure to asbestos dust