Archive

---

Med. Pr. 2007;58(1):27-36

BIOLOGICAL MECHANISMS AND HEALTH EFFECTS OF EMF IN VIEW OF REQUIREMENTS OF REPORTS ON THE IMPACT OF VARIOUS INSTALLATIONS ON THE ENVIRONMENT

DZIAŁANIE BIOLOGICZNE I SKUTKI ZDROWOTNE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH W ASPEKCIE WYMAGAŃ RAPORTÓW O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘĆ NA Ś

Marek Zmyślony

Abstract

W pracy przedstawiono przegląd literatury dotyczącej badania skutków zdrowotnych ekspozycji na pola elektromagnetyczne (PEM), emitowane przez instalacje, które wymagają sporządzania raportów o oddziaływaniu przedsięwzięć na środowisko. Sformułowana została teza, że w chwili obecnej nie jesteśmy w stanie spełnić wymagań ustawodawcy i przedstawić w ramach tych raportów, zdecydowanych stwierdzeń o działaniu PEM na ludzi. Najwięcej wątpliwości ekspertów budzą pola magnetyczne o częstotliwości sieciowej (50Hz) występujące w otoczeniu linii elektroenergetycznych i stacji transformatorowo-rozdzielczych. Chociaż istnieją dane wskazujące, że mogą one zwiększać ryzyko zachorowania ludzi na nowotwory, to ze względu na fakt, że dotychczas nieznany jest mechanizmtego działania i nie udało się przy użyciu takich pól wywołać nowotworu u zwierząt, nie można twierdzić, że oddziaływanie pól jest rakotwórcze, a jedynie przypuszczalnie rakotwórcze (wg klasyfikacji IARC). W przypadku PEM emitowanych przez stacje nadawcze radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej czy system TETRA nie udowodniono, że wywołują one jakiekolwiek negatywne skutki zdrowotne u osób zamieszkujących w ich otoczeniu, nieznane są również mechanizmy mogące takie skutki wywoływać. Istnieją jednakbadania wskazujące na możliwość ich wystąpienia (dotyczy to działania kancerogennego i zaburzenia funkcjonowania centralnego układu nerwowego), w związku z czym konieczne są dalsze intensywne badania, zwłaszcza badania epidemiologiczne (kohortowe i case-control), przy prawidłowo wykonywanej ocenie ekspozycji (szacowanie wielkości PEM na podstawie pomiarów, a nie na podstawie odległości od anten). Med. Pr., 2007;58(1):27ś36

Key words

electromagnetic fields, general population exposure, health effects, mechanism of interaction