Wstęp: Spektrum chorób wywołanych promieniowaniem jonizującym dotyczy narządu wzroku, skóry, układu krwiotwórczego, obejmuje złożone patologie określane mianem zespołów popromiennych oraz różne nowotwory złośliwe. Celem pracy jest przedstawienie danych o występowaniu chorób zawodowych, w których jako czynnik przyczynowy podane było promieniowanie jonizujące. Materiał i metody: Podstawą analizy były dane z „Kart stwierdzenia choroby zawodowej" za lata 1971-2006, znajdujących się w Centralnym Rejestrze Chorób Zawodowych. Częstość orzekania choroby zawodowej, za której przyczynę uznano promieniowanie jonizujące przedstawiono w liczbach bezwzględnych i współczynnikach zapadalności na 100 tys. zatrudnionych. W analizie uwzględniono jednostki chorobowe, płeć, wiek, okres narażenia oraz dział gospodarki narodowej. Wyniki: Jako spowodowane promieniowaniem jonizującym orzeczono 599 chorób (0,2% wszystkich chorób zawodowych). Roczne współczynniki zapadalności na 100 tys. zatrudnionych zamykały się w przedziale 0,0-0,7. Najliczniejszą grupą zawodową byli pracownicy górnictwa (51,9%), ochrony zdrowia (34,3%) i budownictwa (6,4%). Ponad połowę patologii stanowiły nowotwory złośliwe, w analizowanym materiale odnotowano 28 różnych umiejscowień. Najczęstszymi były płuca (59,2%), skóra (10,0%) i układ krwiotwórczy (8,7%). Prawie wszystkie (99,3%) choroby w górnictwie były nowotworami złośliwymi. W ochronie zdrowia częściej występowały choroby nienowotworowe, a najczęściej stwierdzaną z nich była zaćma popromienna. Wnioski: Wiele zgłoszonych umiejscowień nowotworów budzi kontrowersje w kontekście związku przyczynowo-skutkowego z ekspozycją na promieniowanie jonizujące, a także braki w ocenie wielkości narażenia. W ostatnich latach w ochronie zdrowia rak popromienny nie występuje, co przemawia za skutecznością prowadzonego od lat nadzoru nad ekspozycją zawodową. Szczególny problem stanowiły ujawniane po latach skutki ekspozycji na promieniowanie jonizujące w nieistniejącej już kopalni uranu. Były to orzekane do 2003 r. nowotwory złośliwe wśród osób dokumentujących pracę w tej kopalni w latach powojennych. Med. Pr. 2008;59(1):1-8