Wstęp: Górnictwo niewęglowe obejmuje wydobywanie surowców - budowlanych (kamienia, żwiru, piasku i gliny), chemicznych (soli i siarki), hutniczych (rud metali, uranu i toru) - oraz pozostałe górnictwo, gdzie indziej niesklasyfikowane. Niezależnie od rodzaju zakładu wydobywczego jednym z najczęściej występujących zagrożeń dla zdrowia pracowników zatrudnionych w tym sektorze jest ekspozycja na wysokie stężenia pyłów, która występuje podczas wydobycia surowców. Czynności, takie jak wiercenie, stosowanie środków strzałowych, obróbka surowca, jego transport i załadunek są źródłem emisji dużych ilości pyłu zawierającego krystaliczną krzemionkę. Materiały i metody: Dane o narażeniu na pyły, niezbędne do przeprowadzenia analizy, uzyskano na podstawie pomiarów stężeń wykonywanych przez laboratoria badań środowiska pracy w całym kraju, których wyniki dostępne były w działach higieny pracy wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych. Dokonano analizy stężeń pyłów obecnych na stanowiskach pracy w górnictwie niewęglowym w latach 2001-2005. W analizie określono przeciętne stężenia pyłu wdychalnego i respirabilnego na stanowiskach pracy w poszczególnych gałęziach opisywanej branży (wg PKD). Oszacowano również odsetek przekroczeń obowiązujących normatywów higienicznych w zakresie pyłów. Wyniki: W latach 2001-2005 w zakładach wydobycia surowców niewęglowych przeprowadzono łącznie blisko 5000 pomiarów stężeń pyłów na stanowiskach pracy. Najwyższe stężenia pyłu wdychalnego odnotowano dla produkcji soli (5,51 mg/m3), w pozostałym górnictwie niesklasyfikowanym (4,30 mg/m3) oraz przy wydobywaniu łupków (3,77 mg/m3). W przypadku pyłu respirabilnego najwyższe stężenia dotyczyły pozostałego górnictwa niesklasyfikowanego (1,10 mg/m3), wydobywania łupków (1,09 mg/m3) oraz wydobywania kamienia (0,81 mg/m3). Wnioski: Narażenie na pył podczas wydobycia surowców niewęglowych nadal stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia pracowników. Prawie na wszystkich badanych stanowiskach zaobserwowano przekroczenia obowiązujących normatywów higienicznych dla pyłów zawierających wolną krystaliczną krzemionkę (WKK).