Wstęp: W artykule na podstawie 11-letniej realizacji programu „Amiantus" przedstawiono wyniki profilaktycznych badań medycznych pracowników zakładów przetwórstwa azbestu. Program obejmujący pracowników 28 byłych zakładów azbestowych został wdrożony przez Ministerstwo Zdrowia w 2000 r. na mocy ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Materiał i metody: Profilaktyczne badania prowadzone są w 13 ośrodkach medycyny pracy na terenie całego kraju i koordynowane przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi (IMP). Podczas badania pacjenta wypełniana jest przez lekarza „Karta badania", która jest przesyłana do IMP w celu prowadzenia monitoringu skutków zdrowotnych w objętej badaniem populacji. Wyniki odczytu zdjęć radiologicznych płuc zapisane są na formularzu odczytu radiogramu pylicy według klasyfikacji ILO 1980. Diagnozowanie patologii azbestozależnych oparte jest na „kryteriach helsińskich". Wyniki: W latach 2000-2010 badaniami objęto 6853 osoby, u których wykonano ogółem 18 955 badań profilaktycznych. Pylicę azbestową rozpoznano u 1475 osób, co stanowi 21% ogółu badanych, raka płuca u 68 osób, międzybłoniaka opłucnej u 40 osób. Zmiany radiologiczne opłucnowe stwierdzono u 3027 (44%) osób, zacienienia miąższu płucnego u 4086 (60%) osób. Analiza wykazała najczęstsze stwierdzanie patologii azbestozależnych w grupie badanych pracowników byłych zakładów azbestowo-cementowych. W grupie tej stwierdzono również wzrastający trend częstości występowania pylicy azbestowej oraz zmian w obrazie radiologicznym płuc badanych osób wraz z wiekiem, stażem pracy i okresem latencji. Wnioski: Wprowadzenie programu badań profilaktycznych byłych pracowników przetwórstwa azbestu zwiększyło wykrywalność patologii związanych z narażeniem na azbest oraz pozwoliło na podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych. Odnotowywany zwiększający się odsetek pogorszeń w radiogramach świadczy o postępujących procesach chorobowych w układzie oddechowym osób w przeszłości zawodowo narażonych na pył azbestu.