Abstract

Wstęp: Celem badania była ocena zależności między pracą na zmiany nocne a występowaniem chorób i dolegliwości u pielęgniarek i położnych. Materiały i metody: Badaniem objęto 725 pielęgniarek i położnych (354 kobiety pracujące w systemie zmianowym nocnym i 371 wyłącznie w ciągu dnia). Dane zebrane zostały drogą wywiadu kwestionariuszowego, utworzonego w oparciu o „Standard Shiftwork Index". Przeanalizowaliśmy częstość chorób i dolegliwości, a także ryzyko względne, wyrażone ilorazami szans (po uwzględnieniu istotnych czynników zakłócających). Wyniki: Najczęściej zgłaszanymi chorobami w całej badanej populacji były przewlekłe bóle kręgosłupa (47,2%), nadciśnienie tętnicze (24,5%) i choroby tarczycy (21,2%). Nie stwierdziliśmy istotnie statystycznie zwiększonego ryzyka względnego którejkolwiek z badanych chorób i dolegliwości u pielęgniarek nocnych w porównaniu z pracującymi w dzień. Długość stażu pracy na zmiany nocne była istotnie związana z ryzykiem względnym wystąpienia chorób tarczycy, zwiększonym prawie 2-krotnie u kobiet pracujących 15 i więcej lat w tym systemie (p dla trendu: 0,031). Analiza wykazała istotnie statystycznie ponad 8-krotnie wyższe ryzyko względne obrzęków stóp u kobiet mających 8 i więcej dyżurów nocnych w miesiącu w porównaniu z kobietami mającymi mniej zmian nocnych. Wnioski: Nie zaobserwowaliśmy częstszego występowania chorób u pielęgniarek pracujących na zmiany nocne w porównaniu z kobietami pracującymi tylko w ciągu dnia. Taki wynik może mieć związek z selekcją do pracy w nocy opartą na stanie zdrowia (tzw. efekt zdrowego pracownika). Niezbędne są więc dalsze długofalowe badania obserwacyjne w populacji pielęgniarek. Med. Pr. 2012;63(5):517-529

Key words