Abstract

Wstęp: Praca zmianowa jest w obecnych czasach koniecznością. Niestety, jak wynika z wielu badań, niesie ona ze sobą poważne konsekwencje, wśród których dominujące są zaburzenia snu. Celem pracy była ocena rozpowszechnienia i uwarunkowań zaburzeń snu u pracowników zmianowych w porównaniu z osobami pracującymi w dzień. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono za pomocą autorskiego kwestionariusza zawierającego Skalę Jakości Snu (SJS) i Skalę Senności Epworth (Epworth Sleepiness Scale - ESS) służące do oceny snu oraz pytania zamknięte i otwarte dotyczące czynników mogących zaburzać sen. Wyniki: Dane zebrano od 286 osób - 52,8% z nich pracowało w systemie zmianowym (grupa badana), a 47,2% w systemie pracy dziennej (grupa kontrolna). Grupy istotnie różniły się oceną w Skali Jakości Snu (31,3±6,50 vs 27,6±5,49) oraz oceną senności w skali ESS (8,4±3,85 vs 7,6±4,04). Nie znaleziono istotnych zależności między wartościami ESS i JS oraz deklarowaną długością snu a wiekiem respondentów, stanem cywilnym i drzemkami w pracy. Im więcej było zmian nocnych w miesiącu, tym respondenci gorzej oceniali jakość snu w SJS. Pracownicy jako efekt pracy zmianowej wskazywali rozdrażnienie, przygnębienie, zmęczenie, napięcie emocjonalne, zaburzenia życia rodzinnego i towarzyskiego. Wnioski: Rozpowszechnienie zaburzeń snu w całej badanej populacji jest duże, ze znaczną przewagą w grupie pracowników zmianowych. Praca zmianowa powoduje zauważalne przez badanych zaburzenia, głównie emocjonalne, oraz problemy w życiu rodzinnym. Wskazane byłoby przeprowadzenie szkoleń wśród pracowników i kadry kierowniczej z zakresu higieny snu i działań mogących zminimalizować negatywne następstwa pracy zmianowej. Med. Pr. 2012;63(5):573-583

Key words