Archive

---

Med. Pr. 2006;57(1):15-19

Influence of shift work on the diet and gastrointestinal complains among nurses. A pilot study

Wpływ pracy zmianowej na sposób odżywiania się i patologię przewodu pokarmowego wśród pielęgniarek - wyniki badania pilotowego

Bartosz Bilski Poznań University of Medical Science, Poland

Abstract

Wstęp. Praca pielęgniarki w lecznictwie zamkniętym jest związana z obciążeniem pracą nocną i zmianową. Szereg prac wskazuje, że zaburzenia rytmu dobowego, które są spowodowane przez zmianowość pracy, wpływać mogą na częstsze występowanie niestrawności, uczucia zgagi, braku apetytu i bólów brzucha. Do końca nie jest jasne, czy praca zmianowa ma istotny wpływ na częstsze występowanie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Celem niniejszej pracy była wstępna ocena jakości posiłków spożywanych w porze nocnej, nawyków żywieniowych i stosowania używek wśród pielęgniarek pracujących na zmiany w porównaniu z pracującymi w porze dziennej wraz z oceną występowania dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Materiał i metody. Analizę przeprowadzono w populacji 171 pielęgniarek pracujących w systemie zmianowym i 70 niepracujących w tym systemie. Były to pielęgniarki w wieku od 22 do 50 lat (średnio 34,1 lat) i ze stażem w zawodzie od 1 do 31 lat (średnio: 12,5 lat). Wyniki. Tylko 17 (9,9%) pielęgniarek dyżurujących w nocy spożywało ciepły posiłek w tym czasie (choć najczęściej przypadkowy i ciężkostrawny). Aż 13 (7,6%) pielęgniarek nie spożywało w porze nocnej żadnego posiłku, a 17 (9,9%) wyłącznie piło w tym czasie kawę. Stwierdzono istotnie statystycznie zaburzoną regularność wypróżnień w populacji pracującej na zmiany do tych, które w takim systemie nie pracowały. W przypadku innych dolegliwości różnice nie były istotne statystycznie ś należałoby wykonać badania na większej populacji, gdyż różnice w częstości występowania niespecyficznych dolegliwości bólowych brzucha i zaparć występują w analizowanych dwóch populacjach (częściej u pracujących systemie zmianowym). Dość charakterystyczne są również zaburzenia apetytu pielęgniarek po nocy spędzonej na dyżurze. Natomiast nie stwierdzono różnic istotnych statystycznie w występowaniu choroby wrzodowej i zespołu jelita drażliwego. Stwierdzono istotną zależność między częstszym występowaniem zespołu jelita drażliwego wśród pielęgniarek a trudną sytuacją osobistą. Wnioski. Pielęgniarki z analizowanej populacji, pracującej w godzinach nocnych, spożywają najczęściej posiłki zimne, a praca tego rodzaju sprzyja spożywaniu większych ilości kawy w ciągu doby. Nie stwierdzono istotnie statystycznie częstszego występowania dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego wśród pracujących na zmiany pielęgniarek, za wyjątkiem zaburzeń w dobowym cyklu wypróżnień. Część dolegliwości występowała częściej (nieswoiste bóle brzucha, zaparcia), ale wymagają one oceny epidemiologicznej na większej populacji pielęgniarek. Charakterystyczne były zaburzenia apetytu u pielęgniarek w dniu bezpośrednio po dyżurze nocnym. Racjonalne wydaje się rozpatrzenie poprawy warunków socjalno-bytowych pielęgniarek pracujących w godzinach nocnych w polskich warunkach.

Key words

dispeptic distrubance, gastric ulcer, nurses, shift and night work