Wstęp: Celem pracy było oszacowanie ryzyka raka płuca związanego z pracą w wybranych przemysłach i zawodach oraz zawodowym narażeniem na czynniki szkodliwe na podstawie kliniczno-kontrolnego badania przypadków. Materiał i Metody: Badaniem objęto 414 nowo zdiagnozowanych przypadków raka płuca, w latach 1998-2002, w trakcie realizacji międzynarodowego badania kliniczno-kontrolnego koordynowanego przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC). Grupę kontrolną stanowiły osoby dobrane wg płci i wieku, u których nie stwierdzono choroby nowotworowej i schorzeń układu oddechowego. Dane o czynnikach ryzyka raka płuca pozyskane zostały w drodze badania kwestionariuszowego dotyczącego stylu życia i pracy zawodowej. Informacje dotyczące szczegółowej historii zawodowej zostały następnie zweryfikowane przez 5specjalistów z zakresu higieny przemysłowej. Dane analizowano przy pomocy regresji logistycznej. W analizie uwzględniono czynniki zakłócające takie jak: wiek, płeć, dietę, wykształcenie oraz palenie papierosów. Wyniki: Jedynie 88 osób chorych na raka płuca i 79 kontroli kiedykolwiek pracowało w przemysłach lub zawodach, których związek z ryzykiem rozwoju tego nowotworu jest uznany lub prawdopodobny. Stwierdzono, iż ryzyko zachorowania na raka płuca wśród tej grupy w stosunku do osób nienarażonych wynosi 0,71 (95% CI: 0,48-1,06). Wśród osób objętych badaniem najliczniejszą grupę narażonych stanowiły osoby eksponowane na pyły organiczne, mgłę olejów pochodzących ze smarów, piasek, pył stali miękkiej, rozpuszczalniki organiczne oraz pyły ścierne. Zawodowe narażenie na pyły organiczne i mgłę olejów smarujących najczęściej dotyczyło pracowników przemysłu włókienniczego, natomiast ekspozycja na piasek, pyły ścierne i rozpuszczalniki organiczne głównie występowała wśród pracowników zatrudnionych w budownictwie. Wnioski: Wyniki analizy sugerują, iż na terenie objętym badaniem narażenie na substancje szkodliwe występujące w miejscu pracy jest odpowiedzialne za umiarkowany wzrost ryzyka raka płuca u osób eksponowanych. Jednakże niewielka część osób badanych była narażona na zawodowe kancerogeny raka płuca. Med. Pr. 2008;59(1):25-34