„Ekspresja selenobiałek i genów regulowanych przez czynnik transkrypcyjny NRF2 w etiologii i przebiegu raka pęcherza moczowego”
Zachorowania i zgony z powodu chorób nowotworowych stanowią jeden z głównych problemów zdrowia publicznego w Polsce. Rak pęcherza moczowego jest chorobą nowotworową, która dotyka częściej populacje zamieszkujące kraje rozwinięte, w porównaniu z resztą świata. Ten typ nowotworu występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet i plasuje się na już na trzecim miejscu wśród zachorowań na nowotwory u mężczyzn w Polsce.
Celem projektu jest analiza 1) roli genów kodujących selenobiałka, 2) roli czynnika transkrypcyjnego NRF2 i genów regulowanych przez NRF2 oraz 3) potencjalnego związku pomiędzy ekspresją NRF2 i genów regulowanych przez NRF2 a statusem selenowym w etiologii raka pęcherza moczowego (badanie asocjacyjne) i przebiegu BC (badanie prospektywne z wielokrotnym zbieraniem materiału biologicznego w trakcie obserwacji chorych). Przebadano 125 chorych z rakiem pęcherza moczowego w wieku 64,2±7,2 lat, zgłaszających się do I Kliniki Urologii szpitala im. WAM w Łodzi oraz 115 osób w wieku 66,4±4,7 lat, stanowiących grupę porównawczą, 34 kobiety i 81 mężczyzn, którzy zgłosili się do badania w IMP.
Od osób z grupy odniesienia krew pobierana była jednorazowo, natomiast od chorych z BC krew i tkanka guza oraz okołonowotworowa zabezpieczana była kilkukrotnie (w miarę możliwości) od momentu diagnozy i/lub przeprowadzenia zabiegu zabiegu elektroresekcji przezcewkowej (TURBT). Taki schemat pobierania materiału biologicznego był ściśle skoordynowany z przeprowadzonymi zabiegami cystoskopii u chorego.
Markery molekularne, tj. ekspresja genów cytoprotekcyjnych w leukocytach krwi obwodowej, tkance guza i okołonowotworowej (23 geny + 3 geny referencyjne) i metylacja (8 genów) w tkance zostały oznaczone metodami qRT-PCR oraz qMS-PCR, odpowiednio. Stężenie Se w osoczu oznaczono techniką spektrometrii atomowej z plazmą wzbudzoną indukcyjnie z zastosowaniem materiału referencyjnego Clincheck, a uszkodzenia DNA oraz uszkodzenia oksydacyjne DNA w limfocytach krwi obwodowej zostały zbadane z wykorzystaniem alkalicznej elektroforezy pojedynczej komórki (test kometowy).
W toku realizacji projektu, wykonano analizę ekspresji 23 genów cytoprotekcyjnych w leukocytach krwi obwodowej u osób z rakiem pęcherza moczowego i w grupie odniesienia, ekspresję 23 genów cytoprotekcyjnych w tkance guza i otaczającej guz u osób z rakiem pęcherza moczowego; metylację 8 genów cytoprotekcyjnych w tkance guza i tkance otaczającej guz u osób z rakiem pęcherza moczowego; analizę stężenia Se w osoczu osób z rakiem pęcherza moczowego i w grupie odniesienia; analizę uszkodzenń DNA oraz uszkodzeń oksydacyjnych DNA w limfocytach krwi obwodowej u osób z rakiem pęcherza moczowego i w grupie odniesienia. Ponadto, wykonano analizę związku genów cytoprotekcyjnych ze statusem selenowym, uszkodzeniami DNA osób z rakiem pęcherza moczowego i z grupy kontrolnej oraz związku pomiędzy ekspresją genów w urotelium (guz i tkanka otaczająca guz) a ich metylacją oraz związku pomiędzy ekspresją w urotelium i w leukocytach krwi obwodowej osób z rakiem pęcherza moczowego.
Wykazano, że istnieje związek pomiędzy stężeniem Se w osoczu a odpowiedzią cytoprotekcyjną genów kodujących selenobiałka i regulowanych przez NRF2, zarówno u osób chorujących na raka pęcherza moczowego, jak i osób w podeszłym wieku, wolnych od choroby. Genetyczna niestabilność u chorych na raka pęcherza moczowego związana jest ze zmianami markerów molekularnych, tj. ekspresji i metylacji genów cytoprotekcyjnych we krwi i tkance. Zarówno w etiologii, jak i przebiegu raka pęcherza moczowego, istotną rolę odgrywają geny kodujące selenobiałka oraz regulowane przez czynnik transkrypcyjny NRF2. Nie wykazano związku pomiędzy metylacją a ekspresją badanych genów cytoprotekcyjnych w tkance pęcherza moczowego, a związek pomiędzy ekspresją we krwi i tkance guza obserwowany był jedynie dla 3 genów, co sugeruje konieczność wykorzystywania w badaniach epidemiologicznych u ludzi wielu markerów molekularnych i kilku rodzajów tkanek. Utworzono również repozytorium prób materiału biologicznego zawierającego łącznie 4809 prób i bazę danych klinicznych i analitycznych od osób z rakiem pęcherza moczowego i osób z grupy odniesienia w podeszłym wieku, do dalszych badań asocjacyjnych i prospektywnych.
Zaproponowany w projekcie model kompleksowej analizy ekspresji panelu genów związanych z różnymi ścieżkami molekularnymi, w połączeniu ze zmianami epigenicznymi, statusem selenowym i uszkodzeniami DNA stanowi próbę analizy w oparciu o biologię systemową. Analiza ścieżek molekularnych związanych z genami cytoprotekcyjnymi: 1) kodującymi selenobiałka i 2) regulowanymi przez czynnik transkrypcyjny NRF2, przybliżyła zrozumienie biologicznych mechanizmów związanych z procesem kancerogenezy w pęcherzu moczowym. Nie prowadzono jak dotąd tego typu badań; z tego właśnie powodu, wydaje się, że otrzymane wyniki stanowią duży naukowy wkład. Otrzymane wyniki będą stanowić kompendium wiedzy nt. działania cytoprotekcyjnego w raku pęcherza moczowego, niezbędne dla badaczy zajmujących się urologią, molekularną i biochemiczną toksykologią, czy epidemiologią molekularną, ale również mogą stanowić ważne źródło informacji w pełnym zrozumieniu etiologii i przebiegu choroby dla właściwego diagnozowania i leczenia raka pęcherza moczowego.
Źródło finansowania: Projekt finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki
(numer umowy: 2012/05/B/NZ5/01406)
Okres realizacji projektu: 2013-2016
Kierownik projektu: dr hab. n. med. Edyta Reszka
-
------
Masz spostrzeżenia dotyczące strony?
wypełnij formularz
